1. Pengenalan
Negara adalah suatu wilayah di permukaan bumi yang kekuasaannya sama ada politik, ketenteraan, ekonomi, sosial ataupun budayanya diatur oleh kerajaan yang berada di wilayah/negara tersebut. Kerajaan tersebut adalah bebas dan tidak terletak di bawah pemerintahan kerajaan lain. Kini terdapat 193 buah negara yang diiktiraf oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu. Kerajaan adalah organisasi yang mempunyai kuasa untuk membuat dan melaksanakan undang-undang dalam sesuatu kawasan tertentu. Sistem politik yang diamalkan di setiap negara dan kerajaan adalah berbeza berdasarkan ideologi politik yang digunakan di antaranya seperti berikut.
2.0 Pemerintahan Demokrasi
Demokrasi ialah suatu bentuk kerajaan dimana kuasa menggubal undang-undang dan struktur kerajaan adalah ditentukan oleh rakyat. Dalam sistem demokrasi, undang-undang digubal samada oleh rakyat atau wakil yang dipilih oleh rakyat. Sebuah negara atau kerajaan yang mengamalkan sistem demokrasi adalah dipanggil negara atau kerajaaan yang demokratik.
Demokrasi juga sering digambarkan bahawa satu corak pemerintahan yang membolehkan rakyat bersuara dan mengemukakan kehendak merekatanpa sebarang sekatan. Namun demikian bentuk demokrasi pilihan rakyat juga menjadi bebanan kepada pemerintah untuk mengurus segala permintaan dan kehendak rakyat. Sudah menjadi kebiasaan rakyat mempunyai pilihan ke atas persaingan antara pertubuhan dan pemimpin politik. Rakyat boleh mengawal dan memantau perjalanan sesebuah kerajaan tetapi mereka tidak dibenarkan untuk membuat aktiviti pemerintahan secara bersendirian.
3.0 Demokrasi Berparlimen
Dalam sistem demokrasi berparlimen, badan perundangan yang tertinggi kuasanya ialah parlimen. Negara-negara yang mengamalkan sistem ini ialah Britain, Jepun, Malaysia, dan India. Parlimen terdiri daripada ahli-ahli yang dipilih dalam pilihanraya umum, yang selalunya diadakan sekurang-kurangnya lima tahun sekali. Parlimen ialah badan yang mewakili rakyat untuk membuat undang-undang negara. Tugasnya ialah menggubal undang-undang dan dasar-dasar melalui kuasa yang diberi kepadanya oleh undi rakyat. Jika rakyat tidak berpuashati dengan sebarang tindakan atau dasar kerajaan, rakyat boleh menafikan pengusaan pemerintahan dengan tidak memilih mereka(pemerintah) ketika pilihanraya.
Di dalam teori pengasingan kuasa aliran sistem Westminster dewan perundangan – yang dikenali sebagai Parlimen – tidak terpisah dari pihak eksekutif. Ini kerana ketuanya, yakni Perdana Menteri, dilantik dari kalangan ahli.ahli Parlimen. Begitu juga dengan anggota-anggota kabinetnya. Bagaimanpun sekiranya ada dua dewan- contohnya Dewan Rakyat dan Dewan Negara – Perdana Menteri mesti dilantik dari kalangan ahli-ahli dewan yang dipilih sementara anggota-anggota kabinet yang lain boleh dilantik dari kalangan senator yang tidak dipilih oleh rakyat.
Mengikut Perlembagaan Malaysia, Parlimen di wakili oleh Yang di-Pertuan Agong, Dewan Negara dan Dewan Rakyat. Setiap institusi ini mempunyai peranan dan tugas masing-masing
3.1 Yang di-Pertuan Agong
Baginda adalah merupakan ketua negara Malaysia. Mengikut Perlembagaan Malaysia, Yang di-Pertuan Agong mempunyai tugas-tugas yang khusus. Antara tugas utama baginda ialah:
i. Melantik Perdana Menteri
Seseorang Perdana Menteri sebelum dilantik mestilah mendapat perkenan Baginda. Kebiasaannya Perdana Menteri yang dilantik adalah terdiri daripada parti yang telah memenangi pilihanraya peringkat kebangsaan.
ii. Tidak mempersetujui pembubaran Parlimen
Baginda mempunyai kuasa untuk tidak mempersetujui Pembubaran Parlimen. Pembubaran Parlimen pada kebiasaannya adalah dengan nasihat Perdana Menteri. Baginda juga tidak dibenarkan untuk menjalankan atau bergiat aktif dalam perniagaan. Baginda juga tidak boleh menerima emolumen sebagai raja di bawah perlembagaan atau undang-undang negeri baginda.
4.0 Dewan Negara
Tugas utama Dewan Negara ialah membahaskan sesuatu rang undang-undang yang telah diluluskan oleh Dewan Rakyat dan juga bagi membincangkan perkara-perkara yang menjadi kepentingan umum. Menurut Perkara 68 Perlembagaan Persekutuan, Dewan Negara tidak mempunyai kuasa menolak undang-undang tetapi mempunyai kuasa menangguh sesuatu rang undang-undang yang telah diluluskan oleh Dewan Rakyat sebelum dikemukakan kepada Yang Di Pertuan Agong untuk diperkenankan, contohnya Rang Undang-Undang Kewangan. Tempoh penangguhan oleh Dewan Negara ialah 30 hari, bagi rang undang-undang yang lain tempohnya ialah setahun.
Dewan Negara adalah juga dikenali Majlis tertinggi atau di sebut dengan nama "Senate". Dewan Negara akan membahaskan suatu rang undang-undang dengan lebih terperinci berbanding dengan Dewan Rakyat dan untuk membincangkan mengenai perkara-perkara kepentingan umum, Dewan Negara mempunyai 70 ahli dimana 40 adalah dilantik oleh Yang Di Pertuan Agong dan 30 lagi dari ahli Dewan Undangan Negeri. 40 orang yang dilantik adalah dari kalangan orang yang membuat jasa cemerlang dalam perkhidmatan awam dan atau mencapai kepujian dalam lapangan profesion perdagangan, perusahaan, pertanian, kebudayaan, perkhidmatan masyarakat atau wakil kaum asli. Sementera 30 orang daripada ahli Dewan Undangan Negeri terdiri dari dua orang wakil bagi setiap negeri, dua dari Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan seorang dari Wilayah Persekutuan Labuan yang dilantik Yang Di Pertuan Agong. Tempoh jawatan ahli Dewan Negara adalah 3 tahun dan jawatan tidak terhenti sekiranya berlaku pembubaran Parlimen. Dewan Negara tidak mempunyai kuasa menolak tetapi mempunyai kuasa menangguh sesuatu rang undang-undang yang diluluskan oleh Dewan Rakyat daripada dikemukakan kepada Yang Di Pertuan Agong untuk diperkenakan. Dewan Negara tidak berkuasa membuat pindaan jika pindaan itu tidak diterima oleh Dewan Rakyat.
Menurut Perkara 45 Perlembagaan Persekutuan, Dewan Negara mempunyai 70 orang anggota yang dilantik oleh Yang Di Pertuan Agong daripada kalangan rakyat yang berjaya di dalam ikhtisas dan juga wakil kaum minoriti seperti wakil orang asli.
Yang Di Pertuan Agong sebagai Ketua Utama negara mengetuai tiga badan kerajaan. Pemerintahan kuasa kerajaan kepada tiga badan utama dilakukan supaya penumpuan kuasa tidak berlaku kepada mana-mana pihak. nilah yang dimaksudkan "Doktrin Pemisahan Kuasa" Idea ini dicetuskan oleh Motesquieu,ahli falsafah politik dan undang-undang Perancis dalam abad 18. Doktrin Pemisahan Kuasa ini berujuan supaya kuasa negara tidak dimiliki secara mutlak oleh sesuatu pihak dan mudah pula diselewengkan.
5.0 Dewan Rakyat
Dewan Rakyat merupakan satu Majlis untuk membolehkan rakyat menyampaikan hasrat dan mendapatkan pembelaan melalui Wakil Rakyat mereka. Kesemua ahli Dewan Rakyat dipilih melalui pilihanraya yang mewakili kawasan pilihanraya di seluruh Malaysia. Seseorang ahli hanya mewakili sebuah kawasan pilihanraya tetapi ada juga beberapa orang mewakili dua kawasan pilihanraya iaitu kawasan pilihanraya Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri. Tempoh jawatan ahli Dewan Rakyat akan tamat apabila Parlimen telah dibubarkan. Ahli Dewan Rakyat boleh berhenti menjadi ahli Dewan dengan menulis surat kepada Yang Di Pertua Dewan Rakyat. Dia juga dianggap berhenti jika :-
a) hilang kelayakan mengikut Perkara 48 Perlembagaan Persekutuan
b) tidak hadir dala mesyuarat Dewan selama enam bulan berterusan tanpa mendapat izin Dewan (Perkara 52 Perlembagaan Persekutuan) atau
c) jika tidak menghadiri mesyuarat dalam tempoh tiga bulan daripada tarikh Dewan mula bersidang selepas pilihanraya
Tiap-tiap ahli Dewan Rakyat akan mengangkat sumpah setia kepada Malaysia dan Perlembagaan sebelum mengambil tempatnya. Yang Di Pertua Dewan boleh dipilih daripada ahli Dewan ataupun orang lain yang difikirkan layak untuk dipilih. Jika orang lain yang dipilih maka dia dianggap sebagai ahli Dewan tambahan. Beliau tidak boleh dilantik menjadi Perdana Menteri, Menteri, Timbalan menteri atau Setiausaha Parlimen dan tidak boleh mengundi dalam sebarang perbahasan. Seorang Yang di Pertua Dewan juga dipilih dan mestilah dipilih daripada ahli Dewan Rakyat. Dewan Rakyat juga mempunyai seorang Setiausaha yang dilantik oleh Yang Di Pertuan Agong.
6.0 Badan Perundangan (Legislative)
Badan Perundangan hanya membuat undang-undang dan tidak boleh menyerahkan kuasa ini kepada sesiapa pun dan tidak boleh mempunyai kuasa yang lain. Badan ini dikenali sebagai Parlimen Malaysia dan mengandungi tiga elemen utama iaitu Yang Di Pertuan Agong, Dewan Negara dan Dewan Rakyat. Segala undang-undang yang dibawa ke Parlimen hendaklah dan mestilah diluluskan oleh ketiga-tiga elemen tersebut. Di Pertuan Agong mempunyai kuasa untuk memanggil, memberhentikan ataupun membubarkan Parlimen diatas nasihat Jemaah Menteri. Namun begitu, Yang Di Pertuan Agong tidak perlu menghadiri sidang Parlimen kecuali bertitah semasa pembukaan rasmi penggal Parlimen.
Perundangan adalah merujuk kepada undang-undang yang digubal oleh badan khas yang bertanggungjwab dari segi perlembagaan. Fungsi utama perundangan adalah untuk menggubal, meminda atau membatalkan undang-undang. Kuasa perundangan ini telah ditetapkan oleh Perelmbagaan Persekutuan Malaysia. Penggubalan undang-undang dalam bentuk perundangan dijalankan oleh Parlimen Malaysia bagi peringkat persekutuan dan Dewan Undangan Negeri bagi peringkat negeri. Badan perundangan Persekutuan dan Negeri mempunyai bidang tugas yang tersendiri. Bagi Peringkat Negeri, mereka hanya menggubal undang-undang dalam sempadan yang ditetapkan oleh Perlembagaan Persekutuan dan Perlembagaan Negeri, yang membuat undang-undang adalah Parlimen Malaysia
6.1 Badan Kehakiman
Badan Kehakiman adalah badan yang menjalankan kuasa kehakiman di negara ini. Mengikut Perkara 121 (1) Perlembagaan Persekutuan, kuasa kehakiman bagi Persekutuan adalah terletak di Mahkamah Tinggi di Malaya dan Mahkamah Tinggi di Borneo dan juga mana-mana Mahkamah bawahan yang telag diperuntukkan undang-undang Persekutuan. Kuasa-kuasa kehakiman dinegara ini terletak di Mahkamah Agong, Mahkamah Rayuan, Mahkamah-Mahkamah Tinggi dan mahkamah-Mahkamah Bawahan. Bagi menjalankan tanggungjawab sebagai seorang Hakim, ianya mestilah tidak terpengaruh atau menyebelahi mana-mana pihak, kebebasan untuk menjalankan tugas-tugas hendaklah terjamin.Pihak kehakiman memstilah mempunyai kebebasan untuk bertindak sebagai pembuat keputusan. Keputusan yang dibuat juga wajar mengikut perlembagaan dan undang-undang yang telah termaktub. Keputusan juga mestilah tidak mengikut kehendak pasti pemerintah ataupun lain-lain pertubuhan dan pihak.
Badan Perundangan dan ekskutif adalah dua cabang terpenting dalam sistem pemerintahan demokrasi berparlimen. Menteri-menteri kabinet memainkan peranan utama dalam kedua-dua badan ini. Itulah sebabnya apa yang berlaku dalam sistem demokrasi berparlimen ini selalu digelar sebagai satu “percantuman kuasa”. Ada ahli teori yang mengatakan bahawa sistem demokrasi berparlimen adalah bertentangan dengan semanagat konsep pengasingan kuasa dalam teori demokrasi liberal.
Kebebasan kehakiman adalah salah satu daripada kekuatan sistem demokrasi. Kebebasan ini memastikan bahawa keadilan dapat dilaksanakan dengan berkecuali dan hakim-hakim dapat menjalankan tugas mereka tanpa menyebelahi mana-mana pihak. Hakim-hakim bebas untuk mentafsirkan undang-undang yang diluluskan oleh parlimen mengikut fahaman mereka tentang keadilan pelaksanaanya. Kebebasan kehakiman ini merupakan ukuran terpenting dalam menentukan sifat demokratik sesuatu sistem politik.
7.0 Keadilan Perundangan dan kebaikan pengasingan kuasa
Demokrasi berparlimen juga mempunyai institusi yang bertanggungjawab memastikan bahawa undang-undang dijalankan dengan adil. Ini ialah badan kehakiman (judiciary). Satu perbezaan yang menarik tentang badan ini di antara demokrasi berparlimen dan demokrasi berpresiden ialah kehakiman dalam sistem yang pertama itu kurang kuasanya jika dibandingkan sistem berpresiden. Mengikut teori demokrasi, badan kehakiman adalah bebas daripada kawalan politik. Hakim-hakim dilantik oleh ketua negara dan bukannya oleh kabinet walaupun perlantikan oleh ketua negara itu adalah di atas nasihat perdana menteri, iaitu ketua parti memerintah dan seorang ahli politik. Hakim-hakim tidak boleh disingkirkan oleh kabinet atau parti yang memerintah. Jawatan hakim dibezakan daripada jawatan-jawatan kerajaan yang lain. Gaji, kenaikan pangkat dan syarat-syarat perkhidmatan mereka adalah di bawah jagaan atau Suruhanjaya Kehakiman yang tersendiri. Suruhanjaya Kehakiman ini juga akan memantau dan mengawal selia skim perkhidmatan bagi para hakim dan dibawahnya.
8.0 Isu Pengasingan Kuasa
Namun demikian, perlu diingatkan bahawa pengasingan kuasa yang diamalkan ialah berteraskan sistem pembahagian kuasa-kuasa tertinggi dalam sesebuah negara. Ini akan mengelakkan raja atau pemerintah bertindah zalim dan tidak berperikemanuasian. Pengasingan kuasa juga mestilah wujud untuk menstabilkan sistem demokrasi dan menghadkan kerajaan demokrasi kearah sistem kawalan perseimbangan dari sudut ekonomi dan sosial. Demokrasi juga sering disebutkan sebagai pemerintahan dari rakyat,untuk rakyat dan oleh rakyat. Rakyat berhak untuk menentukan untuk melantik wakil mereka sendiri untuk ke Parlimen menerusi pilihan raya.
Apabila perundangan dan badan eksekutif diasingkan, mudah bagi rakyat untuk melihat kelemahan setiap badan. Ini penting untuk meningkatkan kualiti kehidupan berdasarkan kecemerlangan perkhidmatan yang telah diberikan. Namun demikian, kelemahan pasti ada disana sini. Oleh itu, rakyat boleh mengunakan kuasa yang ada pada mereka untuk mendesak pihak atau kuasa-kuasa lainya untuk mengambil tindakan atau langkah yang dirasakan perlu. Proses perseimbangan ini akan mewujudkan “check and balance” di dalam sistem pentadbiran sesebuah negara.
Pada suatu ketika Mahkamah kelihatan tidak dapat dikritik. Mereka masih boleh menjatuhkan hokum. Tetapi sekarang mereka juga diserang. Perbicaraan semula dan pindaan penghakiman menjadi lumrah.
Proses pengasingan kuasa antara perundangan dan eksekutif ini juga dilihat sebagai cerminan wajah sesebuah sistem pentadbiran negara. Pemerintahan ditentukan oleh rakyat sendiri dan membolehkan mereka untuk memilih wakil mereka sendiri. Kepentingan dan hak rakyat sentiasa terpelihara dengan tertib. Sebagai contoh, apabila tiada pengasingan kuasa berlaku, pihak pemerintah akan melakukan tindakan dengan sewenang-wenangnya. Inilah yang perlu dielakkan.
Proses pengasingan ini juga akan membentuk situasi saling kawal-mengawal antara satu sama lain. Perimbangan kuasa di antara mereka menjadi penting untuk mewujudkan suasana yang harmoni di dalam negara. Malaysia, sebagai contoh telah mempraktikkan budaya ini bila mana perpaduan dan keharmonian kaum sering dititik-beratkan. Namun demikian, tidak dapat dinafikan bahawa terdapat beberapa peristiwa yang boleh menjejaskan hasrat kerajaan seperti “Peristiwa 13 Mei 1969”.
Disebalik pengasingan kuasa yang berbentuk organisasi juga, rakyat juga perlu mengetahui pengasingan kuasa yang berbentuk simbolik semata-mata. Sebagai contoh Yang di-Pertuan Agong ialah ketua negara “non executive”. Perdana Menteri adalah adalah ketua negara atau eksekutif yang memegang jawatan Perdana Menteri.
